Pakiet mobilności 2022 oraz inne ważne dla polskich przewoźników zmiany w transporcie w najbliższych miesiącach

Rok 2021 nie oszczędzał firm przewozowych. Poza wdrażanymi sukcesywnie zmianami z Pakietu Mobilności, przewoźnicy musieli radzić sobie z ograniczeniami związanymi z pandemią. Pracy nie ułatwiał też trwający już od dłuższego czasu stały niedobór kierowców. Z jakimi trudnościami będą się mierzyć przewoźnicy w 2022 roku? Jakie zmiany przepisów w transporcie szykują się w ciągu najbliższych kilku miesięcy?

Pakiet Mobilności 2022 – rewolucyjne zmiany w wynagradzaniu kierowców

Pakiet Mobilności to nie pojedyncze zmiany, ale cały zestaw zmian w przepisach regulujących transport drogowy w Unii Europejskiej. Pierwsze przepisy z Pakietu Mobilności wdrożono w sierpniu 2020 roku, a dotyczyły one czasu jazdy i odpoczynku kierowców wykonujących przewozy na terenie UE. Od tego czasu, sukcesywnie są wprowadzane kolejne zmiany. Jednak z największą rewolucją w ramach Pakietu Mobilności przewoźnicy dopiero się zmierzą. Dotyczyć ona będzie nowych stawek dla kierowców wykonujących przewozy na terenie państw unijnych.

Nowe stawki dla kierowców - dla kogo i od kiedy?

Od 02 lutego 2022 roku kierowcy wykonujący przewozy na terenie Unii Europejskiej będą otrzymywać wynagrodzenie według stawek obowiązujących w danych kraju. Przykładowo, kierowca przewożący towar na terenie Niemiec, będzie objęty minimalną stawką godzinową jaka aktualnie obowiązuje w Niemczech i jaką otrzymuje niemiecki kierowca. Co ważne, z przepisu tego będą wyłączone przejazdy tranzytowe, a także transport bilateralny z/do Polski. Natomiast przewozy kabotażowe oraz tak zwane cross-trade'y, czyli na przykład transport z Niemiec do Francji wykonywany przez polskiego przewoźnika, będą objęte nowymi przepisami.

Dlaczego wprowadzono nowe zasady wynagradzania kierowców?

Z raportów Komisji Europejskiej wynika, że koszt kierowcy w Polsce, w zestawieniu z pozostałymi kosztami operacyjnymi liczonymi na pojazd, wynosi około 25%. Dal porównania, w krajach tak zwanej Starej Unii wynosi on średnio około 50%. Zdaniem Komisji, taka dysproporcja powoduje nieuczciwą konkurencję, ponieważ polscy przewoźnicy mogą zaoferować klientom znaczne niższe ceny. Widzimy więc, że to nowe przepisy stworzono nie z myślą o dobru polskiego pracownika transportu, ale przede wszystkim z myślą o przewoźnikach z Europy Zachodniej.

Konsekwencje zmian w transporcie dla polskich przewoźników

Powyższe zmiany w transporcie spowodują oczywiście znaczny wzrost kosztów po stronie pracodawców. Szacuje się, że koszty zatrudnienia w firmach transportowych mogą wzrosnąć nawet o 40%. Mimo, że przepisy Pakietu Mobilności wchodzą w życie już za niecałe 2 miesiące, to polscy przewoźnicy w dalszym ciągu nie mają jasnych wytycznych od ustawodawcy. Unia do tej pory nie określiła jasnych warunków na jakich stawki w poszczególnych krajach mają być wyliczane. Podczas konferencji „Pakiet mobilności. Nowy ład transportowy 2022” zorganizowanej przez Grupę Inelo, uczestnicy zostali zapytani o ich przygotowanie do zmian w transporcie w nadchodzącym roku. Aż 84% ankietowanych przyznało, że nowy sposób naliczania stawek dla kierowców jest dla nich niezrozumiały i nie wiedzą jak robić to prawidłowo.

Pakiet Mobilności a polskie przepisy

W odpowiedzi na europejskie przepisy, konieczna jest również zmiana polskich regulacji. Pierwsze propozycje Ministerstwa Transportu zakładały całkowitą eliminację podróży służbowych w odniesieniu do pracy kierowcy. Oznaczałoby to likwidację diet i ryczałtów, w efekcie czego wynagrodzenie zasadnicze kierowcy drastycznie by wzrosło. Wzrost wynagrodzenia zasadniczego spowodowałby z kolei dużo wyższe składki ZUS i podatki. Takiego rozwiązania nie udźwignęłoby finansowo wielu przewoźników, dlatego propozycja resortu spowodowała olbrzymi protest w branży. W kolejnej propozycji przedstawionej w październiku, uznano, że kierowca wykonujący transport międzynarodowy nie jest w podróży służbowej. Powinny być więc stosowanego w stosunku do niego te same rozwiązania co wobec pracowników sektora budowlanego, których wysyła się czasowo do pracy w innym państwie. W takim wypadku, pracodawca może odliczyć od podstawy oskładkowania równowartość wysokości diet, które obowiązują w danym kraju. Czyli składki będą znacznie niższe niż gdyby były liczone od pełnego wynagrodzenia. Prace rządu nad przepisami nadal trwają - 13 grudnia 2021 projekt ma trafić do Sejmu. Według założeń rządu, nowe przepisy miałyby wejść w ciągu miesiąca od ogłoszenia projektu.

Obowiązek powrotu na bazę co osiem tygodni

Od lutego 2022 r. pojazdy wykorzystywane do przewozów międzynarodowych będą musiały wrócić do bazy eksploatacyjnej raz na osiem tygodni. Powrót do bazy musi być udokumentowany zapisami na tachografie. Co rozumiemy przez bazę eksploatacyjną? Jest to kraj, w którym zarejestrowana jest firma przewozowa będąca właścicielem danego pojazdu. Co ważne - ustawodawca nie wspomina o minimalnym czasie wypoczynku. Dopuszczalne jest więc, by pojazd wyjechał z kraju w tym samym dniu, w którym do niego wjechał.

Ujednolicenie systemu zgłaszania kierowców delegowanych (IMI)

Polscy przewoźnicy nie będą już musieli zgłaszać indywidualnie kierowców delegowanych do poszczególnych krajów. Nie będzie już też potrzebne posiadanie zagranicznego przedstawiciela, jak o miało miejsce dotychczas. Od lutego 2022 r. ma zostać udostępniona platforma IMI, za pośrednictwem której przewoźnicy będą dokonywać zgłoszeń. Platforma będzie też służyła do przesyłania dokumentów związanych z kontrolą przepisów o delegowaniu. Z platformy będą korzystać zagraniczne instytucje zajmujące się potwierdzaniem prawidłowego rozliczenia i wypłat dla zagranicznych kierowców. Językiem obowiązującym na IMI będzie angielski, a przewoźnicy uzyskają do niej dostęp poprzez profil zaufany lub z użyciem elektronicznego podpisu.

Kabotaż zawieszony na 4 dni

Zmiany w transporcie 2022 przewidują również zakaz wykonywania przewozów kabotażowych przez 4 dni od momentu zakończenia poprzedniego przewozu kabotażowego. Zakaz dotyczy kabotażu wykonywanego tym samym pojazdem i w tym samym kraju UE. Co jest uznawane za zakończenie kabotażu?

• Upłynięcie siedmiu dni od wjazdu z transportem międzynarodowym do danego kraju
• Wykonanie trzech kabotażowych przewozów
• Opuszczenie kraju, w którym wykonano przewóz kabotażowy

Ważne - zawieszenie na 4 dni dotyczy pojazdu a nie kierowcy. Oznacza to, że kierowca jest uprawniony do wykonania przewozu kabotażowego innym pojazdem.

Zmiany w transporcie spowodowane Brexitem

Od 1 stycznia 2022 r. nie będzie już można złożyć w Wielkiej Brytanii deklaracji importowych. Wszystkie dokumenty będą musiały być wypełnione zanim towar dotrze na granicę kraju. Przekroczenie granicy nie będzie możliwe bez wykonanej procedury zgłoszenia i odprawy celnej. Od 1 stycznia w Wielkiej Brytanii obowiązywała będzie też rejestracja towarów importowanych w systemie informatycznym Goods Vehicle Movement Service (GVMS). Ponadto, od 1 lipca 2022 r. wprowadzone zostaną:

• deklaracje rzetelności i bezpieczeństwa
• nowe wymagania dotyczące eksportowych świadectw zdrowia
• świadectwa fitosanitarne i fizyczna kontrola towarów SPS w punktach kontroli granicznej
• deklaracje niezawodności i bezpieczeństwa w przypadku importu

Banners block

Obowiązkowy system ograniczania prędkości (ISA)

Od lipca 2022 roku producenci pojazdów osobowych, dostawczych, ciężarowych oraz autobusów będą musieli instalować nowy wspomagacz dla kierowcy. ISA, czyli inteligentny asystent prędkości to moduł, który ma ostrzegać kierowcę o zbyt szybkiej jeździe. Nie będzie on miał jednak możliwości ograniczania mocy silnika. Jego funkcja będzie typowo ostrzegawcza. Jak działa ISA? System składa się z kamery, która odczytuje wartość ograniczenia prędkości na znakach i porównuje ją z informacjami o położeniu samochodu z systemu GPS oraz z danymi zawartymi w mapach dróg. Po przekroczeniu ograniczenia ISA emituje sygnał dźwiękowy i wyświetla ostrzegawczą ikonę na desce rozdzielczej.

Obowiązkowe czujniki ciśnienia i temperatury w oponach ciężarówek

Od 6 lipca 2022 roku obowiązkowe będą czujniki mierzące temperaturę i ciśnienie w oponach ciężarówek, przyczep oraz naczep. Komisja Europejska i producenci opon uważają, że dodatkowe wyposażenie poprawi bezpieczeństwo na drogach i obniży wydatki przewoźników. Według Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Opon (ETRMA) europejskie ciężarówki pokonują około 40-65% trasy na niewystarczającym ciśnieniu w oponach. Kolejne 10% trasy jeżdżą z mocno niedopompowanymi oponami.

Dodatkowe wyposażenie pojazdów mające zwiększyć bezpieczeństwo

Od 2022 r. wszystkie nowe pojazdy w UE będą musiały być wyposażone w nowe technologie zapewniające bezpieczeństwo.

Rozporządzenie jest częścią długoterminowego celu UE, jakim jest zmniejszenie do 2050 roku śmiertelności i poważnych obrażeń do których dochodzi na drogach. Samochody osobowe, dostawcze, ciężarowe i autobusy będą musiały być wyposażone w systemy ostrzegania monitorujące senność i uwagę kierowcy i zabezpieczające przed jej rozproszeniem. Wszystkie nowe pojazdy będą musiały posiadać inteligentny system dopasowania prędkości, a także systemy wykrywania obiektów podczas cofania (kamera lub czujnik cofania).

Nowy obowiązek informacyjny

Od 1 stycznia 2022 r. zacznie obowiązywać rozporządzenie w sprawie europejskiej statystyki gospodarczej. W związku z tymi regulacjami, na organizacje które są zobowiązane do przekazywania informacji w systemie INTRASTAT, zostanie nałożony dodatkowy obowiązek informacyjny. Informację o kraju pochodzenia towaru trzeba będzie podawać również w zgłoszeniach INTRASTAT dotyczących wywozu, a nie tylko w zgłoszeniach przywozowych, jak ma to miejsce obecnie.

Surowsze kary za oszukiwanie tachografu

Od 1 stycznia 2022 r. zostanie w Polsce wprowadzona nowa kara dla kierowców pojazdów ciężarowych. Chodzi o czasowe odebranie prawa jazdy za oszukiwanie tachografu. Prawo jazdy będzie odbierane na okres od 3 do 6 miesięcy za następujące wykroczenia:

• jazda bez karty
• jazda z cudzą kartą
• jazda bez wykresówki
• jazd z kilkoma wykresówkami jednocześnie
• jazda z wykresówką na cudze dane
• prowadzenie pojazdu z odłączonym tachografem
• manipulowanie zapisami tachografu za pomocą urządzenia lub przedmiotu

Po zatrzymaniu prawa jazdy, kierowca ciężarówki otrzyma pokwitowanie ważne 24 godziny. Na jego podstawie będzie mógł prowadzić pojazd do ukończenia przewozu, dotarcia do bazy lub znalezienia bezpiecznego parkingu dla ciężarówki.