Korekta paliwowa i klauzula paliwowa – co dają przewoźnikowi?
Spis treści
Koszty paliwa stanowią w firmach transportowych średnio 30-40% wszystkich kosztów prowadzenia działalności. Nie dziwi więc to, że widząc gwałtownie rosnące ceny oleju napędowego czy benzyny przewoźnicy łapią się za głowę. Problemy mają zwłaszcza ci, którzy współpracują z klientami na podstawie stałych kontraktów. Oczywiście mogą oni (a nawet muszą) negocjować z kontrahentami wysokość frachtów. W praktyce jednak wynik takich negocjacji może być różny. Zawsze istnieje ryzyko, że klient nie zgodzi się na nowe warunki i odejdzie. Sytuacja byłaby dla przewoźnika o wiele bardziej komfortowa, gdyby miał on podpisaną z klientem klauzulę paliwową. Wtedy, w momencie rosnących cen paliwa, należałaby mu się korekta paliwowa. Co oznaczają te dwa pojęcia i dlaczego warto je stosować w praktyce? Wyjaśniamy w tym artykule.
Czym jest klauzula paliwowa i jak wpływa na cenę frachtu?
Klauzula jest rodzajem postanowienia umownego zawieranego w kontraktach przewozowych i logistycznych. Innymi słowy - chodzi o zapis w umowie, który zagwarantuje przewoźnikowi, że w razie zmian cen paliwa będzie mógł skorygować wysokość frachtu. Co ważne, klauzula ma chronić interesy obydwu stron, a nie tylko przewoźnika. W związku z tym, trzeba wziąć też pod uwagę to, że w razie spadku cen paliwa kontrahent będzie miał prawo oczekiwać obniżenia ceny za transport.
Czy klauzula paliwowa jest obowiązkowa?
Jedynym krajem Unii Europejskiej, który wprowadził obowiązek jej stosowania jest Hiszpania. Wprowadzono go po tym jak w grudniu 2021 r., przed samymi Świętami Bożego Narodzenia, przewoźnicy zagrozili kilkudniowym, powszechnym strajkiem. Swój udział w strajku zadeklarowało wtedy 80% przewoźników. Hiszpański rząd ugiął się pod postulatami i wprowadził stosowne zmiany w przepisach.
W wielu krajach UE branża TSL domaga się wprowadzenia podobnych przepisów. W marcu 2022 r. trzy belgijskie stowarzyszenia apelowały o to, by klauzula była obowiązkowym zapisem każdej umowy przewozowej. Na razie jednak rząd belgijski nie podjął żadnych decyzji w tej sprawie.
Co powinna zawierać klauzula paliwowa?
Dobrze skonstruowana klauzula powinna skutkować korektą paliwową, czyli procentowym obniżeniem bądź podwyższeniem ceny za usługę transportową. Aby poprawnie obliczyć wysokość korekty, w klauzuli powinny się znaleźć następujące informacje:
- Jak często będą aktualizowane stawki? Zazwyczaj stosuje się aktualizację raz na miesiąc, rzadziej raz na kwartał.
- Udział paliwa we frachcie – aby obliczyć wartość korekty, musimy wiedzieć jaki jest % udział paliwa we wszystkich kosztach przewoźnika. O tym jak go obliczyć napiszemy w dalszej części artykułu.
- Fracht bazowy – jaką cenę będziemy korygować?
- Cena bazowa paliwa – czyli cena, do której będziemy się odnosić wyliczając korektę. Najczęściej jest to cena paliwa obowiązująca w momencie gdy podpisujemy kontrakt. W umowie strony wpisują zazwyczaj cenę hurtową opublikowaną w danym dniu przez Orlen.
Jak obliczyć korektę paliwową?
Załóżmy, że paliwo podrożało miesiąc do miesiąca o 25%. Czy o taki procent powinno wzrosnąć wynagrodzenie przewoźnika za wykonaną usługę? Odpowiedź brzmi oczywiście “nie”, ponieważ paliwo to nie jedyny koszt jaki ponosi przewoźnik. Jak więc obliczyć prawidłową wysokość korekty?
Udział paliwa w kosztach
Aby obliczyć udział paliwa we wszystkich kosztach trzeba zastosować poniższy wzór:
Koszt paliwa/koszt całkowity*100
Przykład: koszt paliwa wynosi 8000 zł a koszt całkowity 23000 zł
(8000/23000)*100 = 35%
Aktualizacja frachtu
Gdy wiemy już jaki jest udział paliwa w całości kosztów, możemy przystąpić do obliczania korekty paliwowej. Przypuśćmy, że nasz frach bazowy wynosił 1500 euro, a paliwo podrożało o 25% względem ceny bazowej, udział paliwa w kosztach to 35%. Wzór będzie wyglądał następująco:
(25/100)*35 = 8,75%
Wiemy już, że nasz fracht powinien wzrosnąć o 8,75%. Czyli stawka przewoźnika zamiast 1500 euro będzie wynosić 1631 euro.
Wady i zalety klauzuli paliwowej
O zaletach stosowania klauzuli pisaliśmy już wcześniej. Przypomnijmy jednak, że warto stosować ten zapis nie tylko ze względów finansowych, ale też z uwagi na własny komfort. Sprawdzanie każdego dnia ceny paliwa z drżącym sercem to nie jest najlepszy pomysł na prowadzenie biznesu w tej branży. Aby zapewnić sobie spokój i nie zastanawiać się czy dana wycena za transportowa będzie opłacalna czy nie, warto po prostu dodać klauzulę do swojego kontraktu i mieć problem z głowy. Oczywiście, zawsze możliwe są negocjacje z kontrahentem, ale umówmy się - rozmowy o cenie nie należą do najprzyjemniejszych momentów w życiu przedsiębiorcy.
Jeśli natomiast mielibyśmy zastanowić się nad wadami tego rozwiązania, to z punktu widzenia przewoźnika na pewno będzie to fakt, że klauzula działa w dwie strony. Oznacza to, że jeśli w danym miesiącu cena oleju napędowego spadnie o 20%, to wynagrodzenie przewoźnika będzie odpowiednio niższe. Patrząc jednak na tempo w jakim rosną ceny paliw i porównując je do tempa w jakim są obniżane, nie trzeba się zbytnio obawiać takiego scenariusza. W ogólnym rozrachunku, na klauzuli bardziej zyskuje przewoźnik, a nie klient.
Co jeśli klient nie chce zawrzeć klauzuli w umowie? Argumentem może być fakt, że staje się ona coraz powszechniej stosowana w branży. Załadowcy coraz trudniej będzie znaleźć na rynku przewoźnika, zwłaszcza doświadczonego, który zgodzi się wziąć ryzyko podwyżek cen na własne barki.
Pamiętajmy też, że korekty paliwowe dotyczą długoterminowych kontraktów. Gdy współpracujemy na podstawie jednorazowych zleceń, nie ma oczywiście potrzeby stosowania korekt. Wtedy wycenę frachtu dostosowujemy do aktualnie obowiązujących cen paliw.
