Przewóz kabotażowy. Co to jest kabotaż w transporcie i na czym polega?
Spis treści
Chociaż kabotaż został przez ostatnie przepisy wspólnotowe ograniczony (przez funkcjonujące od lutego 2022 roku przepisy zawarte w Pakiecie Mobilności), to jednak nadal stanowi cenne źródło zarobku dla firm przewozowych w całej Unii Europejskiej (szczególnie dla krajów z tzw. Nowej Unii czyli m.in. Polski czy Czech, dzięki współpracy z dużymi, zachodnimi podmiotami). Międzynarodowa możliwość świadczenia tego typu usług znacznie rozwinęła branżę w Europie, pozytywnie wpływając na rozbudowę flot pojazdów ciężarowych w różnych krajach.
Co to jest kabotaż?
Zacznijmy od wyjaśnienia pojęcia kabotaż. To odnosi się nie tylko do transportu międzynarodowego. Czym jest więc kabotaż w ujęciu ogólnym? Pochodzi od francuskiego słowa caboter oznaczającego żeglowanie wzdłuż linii przybrzeżnej. Właśnie transport morski jest źródłem prowadzenia kabotażu na świecie. W żegludze kabotażowej transport odbywa się między dwoma portami, ale należącymi de facto do tego samego kraju zarządzającego. Może mieć charakter międzymorski (kabotaż wielki), albo jednomorski (kabotaż mały). Przykładem będzie np. przepływ towarów między Gdynią i Świnoujściem.
Kabotaż w transporcie drogą lądową i powietrzną to trochę inna kwestia. Tutaj przewoźnik zarejestrowany w jednym państwie (np. w Polsce), świadczy usługi transportowe w innym kraju np. w Niemczech. To oznacza, że linie lotnicze których siedziba znajduje się w innym kraju, wysyłają do Niemiec samolot, który kursuje po niemieckich portach lotniczych. Na podobnej zasadzie działają zresztą drogowe przewozy kabotażowe. Przewozy kabotażowe stały się jednym z najpopularniejszych i najbardziej dochodowych sposobów wykonywania transportu w Europie. Dlaczego? Przedsiębiorca, który wysyła załadowany towarem samochód na teren innego kraju nie musi sprowadzać go od razu do bazy i wysłać ponownie, np. do odbioru innego zamówienia. Pojazdy z kierowcą wykonują przez jakiś czas kursy wewnętrzne i wracają, gdy mają przywieźć do Polski określone towary. W ten sposób znacznie ogranicza się koszt prowadzenia działalności.
Podkreślmy, że kabotażem nie jest przewóz towaru z Polski do Niemiec. Wyłącznie pełen zakres transportu wykonywanego na terytorium innego kraju wypełnia pełne znamiona tego pojęcia. W innym przypadku jest to dwustronny transport międzynarodowy (tzw. bilateralny).
Jak odbywają się przewozy kabotażowe?
Wiemy już co to jest kabotaż, więc możemy przejść do tego w jaki sposób się odbywa. Przewozy kabotażowe wymagają bowiem określonego przygotowania, dokumentacji i znajomości przepisów. Te zmieniły się w ostatnich miesiącach dość znacznie i w niektórych przypadkach obniżają opłacalność przewozów kabotażowych.
Aby wykonać kabotaż, musimy mieć firmę zarejestrowaną na terenie Polski i wysłać pojazd z towarem na teren innego kraju Unii Europejskiej. To znaczy, że nie można wysłać pustego pojazdu, który ma docelowo tylko jeździć po terenie innego państwa. Po wyładunku towaru, kierowca, który oczekuje na załadunek kolejnej partii (może to np. potrwać dwa tygodnie), zaczyna świadczyć usługi dla firm z kraju, w którym aktualnie przebywa.
Gdy ładunek pierwotny zostanie zrzucony, a kierowca ma zaplanowany odbiór kolejnego ładunku w tym samym kraju (musi on być udokumentowany), ma prawo (aby uniknąć pustych przebiegów) rozpocząć świadczenie usług transportowych na wewnętrznych trasach kraju, w którym przebywa. Zgodnie z prawem unijnym przyjmuje wtedy towary, przewozi je i rozładowuje. Następnie odbiera towar docelowy i wraca do kraju.
Kabotaż w transporcie pod względem prawnym
Zacznijmy od tego, kto według prawa w ogóle może wykonywać usługi kabotażu. Uprawnione są do tego wyłącznie firmy transportowe, które posiadają licencję wydaną przez kraj Unii Europejskiej lub EFTA (Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu). Działalność musi być więc funkcjonująca, zarejestrowana i ewidencjonowana zgodnie z prawem unijnym. Konieczne jest również zezwolenie na realizowanie transportów międzynarodowych. Podkreślmy, że bez tych dokumentów niemożliwe jest np. przetransportowanie ładunku na teren innego kraju w Unii Europejskiej.
Pamiętajmy też o obowiązkowych dokumentach, które konieczne są do świadczenia kabotażu. Sama usługa nie jest determinowana pozwoleniami – nie ma konieczności składania wniosków o pozwolenia na przewozy kabotażowe. Wymagane są jednak inne dokumenty. Konieczne jest posiadanie listu CMR zaświadczającego o przewozie międzynarodowym oraz listów przewozowych do każdego przewozu kabotażowego. W praktyce – to wszystko. Należy pamiętać oczywiście, że zarówno przewóz międzynarodowy, jak i każdy kabotaż muszą być zaplanowane przed wyruszeniem załadowanego pojazdu w drogę.
Jeżeli chodzi o wewnętrzne przepisy unijne dotyczące kabotaży, to dużo zmienił tu tzw. Pakiet Mobilności (który wszedł w życie 21 lutego 2022 roku). Przede wszystkim ograniczył on liczbę kabotażu do maksymalnie trzech przejazdów. Zwróćmy też uwagę na czas, jaki ma jeden kierowca na kabotaż w transporcie. Otóż wszystkie przewozy należy wykonać w ciągu 7 dni (w tym jeden maksymalnie w ciągu trzech), odebrać towar i przestać wykonywać transport na 4 dni. Choć nadal obowiązuje tzw. zakaz dyskryminacji (inne uprawnienia dla kierowców z kraju kabotażowego niż zewnętrznych przewoźników), to jednak wprowadzone przez Unię Europejską ograniczenia sprawiły, że przewozy kabotażowe nie są aż tak bardzo opłacalne jak kiedyś.
Czy przewozy kabotażowe nadal się opłacają?
Jeszcze do niedawna co dziesiąta polska firma przewozowa opierała się na kabotażu. Wysyłały pojazdy, które przez nawet miesiąc potrafiły wykonywać kursy dla zewnętrznych podmiotów. Konkurencyjne rynku transportowe z tak zwanej Starej Unii (szczególnie z Niemiec i Francji) wniosły jednak uwagi, że znacznie zaburza to ich możliwość konkurencyjności na rynku wewnętrznym. Głównie z tego względu Unia Europejska wprowadziła ograniczenia związane z kabotażem.
Czy przez to jest on już nieopłacalny? I tak i nie. Przewozy kabotażowe z pewnością nie przyniosą już tak wymiernych zysków, jak jeszcze przed wprowadzeniem nowych przepisów wspólnotowych. Nie pozwolą opierać działalności głównie na tego typu usługach. W praktyce jednak nadal należy korzystać z ich możliwości. Przede wszystkim dlatego, że znacznie zmniejszają koszt prowadzenia transportu międzynarodowego. Również odpowiednio wprowadzone i przemyślane usługi kabotażu pomagają w zdobywaniu kolejnych klientów za granicą i ekspansji na zachodnich rynkach.
Dla kogo kabotaż w transporcie to dobre rozwiązanie?
Jakie przedsiębiorstwa transportowe powinny korzystać z kabotażu? Przede wszystkim takie, które już świadczą międzynarodowe przewozy i na nich opierają głównie swoją działalność.
- Mniejsze firmy transportowe, które świadczą usługi międzynarodowe – jeżeli firma ma jednoosobową działalność, to jej właściciel wracając do kraju znacznie obniży opłacalność przewozu. Powinien więc skorzystać z możliwości międzynarodowych transportów i kabotażu.
- Firmy transportowe wysyłające za granicę większą liczbę pojazdów – zwiększony wolumen transportu międzynarodowego zwiększa koszty prowadzenia działalności. Korzystanie z przewozów kabotażowych pozwala optymalizować prowadzenie działalności. W przypadku dużych przedsiębiorstw jest to wymierna korzyść, którą łatwo zauważyć.
Pamiętajmy, że ograniczenia związane z kabotażem wpłynęły na jego opłacalność.
Współczesny kabotaż – jakie ma zalety?
Ograniczenia kabotażu nie oznaczają też, że tego typu usługa nie ma już zalet. Jej wymierne korzyści są nadal zauważalne i głównie polegają na optymalizacji różnych czynników przewozów międzynarodowych.
- Ograniczenie pustych przebiegów – wyjazd z ładunkiem do innego kraju i powrót bez ładunku mógłby okazać się nieopłacalny pod względem świadczenia usługi. Puste przebiegi to większe zużycie pojazdu i mniejsza efektywność. Kabotaż (nawet w mniejszej liczbie) sprawia, że pojazd wróci do kraju załadowany.
- Zmniejszenie kosztów transportu międzynarodowego – każdy wysłany ładunek kosztuje przewoźnika określoną sumę, na którą składają się wynagrodzenie kierowcy i eksploatacja pojazdu, a także czas jaki ten poświęca na świadczenie usług. Za każdy przewóz kabotażowy przewoźnik otrzyma wynagrodzenie, które optymalizuje koszt takiego międzynarodowego przewozu.
- Niższe ceny dla klientów – niższy koszt przewozu to również większa konkurencyjność na rynku. Dzięki temu przewoźnik może zaoferować obniżenie kosztów usługi dla klientów międzynarodowych, zyskując kolejnych partnerów w interesach.
- Pełna optymalizacja tras – kabotaż umożliwia pełną optymalizację tras tak, aby wykorzystać potencjał przewozu w każdym calu.
Kabotaż w transporcie to temat bardzo szeroki i analizowany przez ekspertów. Od lat jest jednym z ważniejszych elementów związanych z prowadzeniem działalności transportowej w ruchu międzynarodowym. Choć aktualne przepisy nie są już tak korzystne, jak jeszcze kilka lat temu, to nadal polskie firmy będą świadczyć tego typu usługi. Jeżeli jednak chcemy mieć z przewozów kabotażowych wymierne efekty, należy się do nich odpowiednio przygotować i skalkulować koszty prowadzenia transportów. W ten sposób można jeszcze na tych usługach zyskać.
Karta paliwowa E100 oraz karta paliwowa Power Max to rozwiązania, z których korzysta już ponad 150 000 kierowców firm transportowych oraz małych i średnich firm lokalnych. Regularnie rozbudowywana sieć akceptacji umożliwia tankowanie na 18 000 stacji w 32 krajach. Dodatkowe usługi takie jak opłaty drogowe czy zwrot podatku VAT i akcyzy pozwalają w połączeniu z kartą na duże oszczędności i wygodne zarządzanie kwestiami administracyjnymi. Infolinia 24/7 oraz indywidualny opiekun dbają, aby klient miał pełną kontrolę oraz wiedzę nad wszystkimi swoimi usługami. Faktoring dla klientów E100 to nowa usługa, która może przyczynić się zdecydowanego zwiększenia płynności finansowej Twojej firmy i przyśpieszyć wypłatę środków z Twoich faktur nawet o 90 dni.
