Czym jest transport ponadgabarytowy? Zezwolenia na przewóz i formalności o których musisz wiedzieć
Spis treści
- Czym jest transport ponadgabarytowy?
- Co może być ładunkiem ponadgabarytowym?
- Zezwolenia niezbędne w transporcie ponadnormatywnym
- Planowanie trasy w transporcie ponadnormatywnym
- Kto może prowadzić pojazd z ładunkiem ponadgabarytowym?
- Kiedy potrzebny jest pilot?
- Ile kosztuje usługa transportu ponadnormatywnego?
Ciężarówka przewożąca helikopter albo turbinę wiatrową to niecodzienny widok na drogach. Czasami jednak takie olbrzymie elementy muszą zostać przetransportowane z punktu A do punktu B. Mamy wtedy do czynienia z transportem ponadgabarytowym. Czym dokładnie on jest oraz jakie formalności musi spełnić firma świadcząca tego typu usługi? Odpowiadamy w tym artykule.
Czym jest transport ponadgabarytowy?
Transport ponadgabarytowy nazywany jest też często transportem ponadnormatywnym lub nienormatywnym. Nazywamy w ten sposób przewóz ładunków, które przekraczają swoją masą i wymiarami określone normy. Ładunkiem ponadgabarytowym będzie więc taki, którego szerokość przekracza 2,5 metra a długość jest większa niż 16,5 metra. Ładunek uznamy też za ponadnormatywny, jeśli jego masa przekroczy 42 tony. Dodatkowym kryterium jest jeszcze nacisk osi pojazdu na jezdnię. Jeśli przekracza on normy określone dla danej drogi, to również mamy do czynienia z transportem ponadgabarytowym.
Co może być ładunkiem ponadgabarytowym?
Jednymi z najczęściej spotykanych na drogach ładunków ponadgabarytowych są różnego rodzaju maszyny. Mogą to być maszyny rolnicze takie jak traktory czy kombajny oraz maszyny przemysłowe. Często też transportowane są w ten sposób elementy konstrukcji przemysłowych, na przykład hal i magazynów. Możemy również spotkać się z przewozem różnego rodzaju dźwigów, żurawi, koparek a nawet helikopterów. Na ciężarówkach przewożone są także łodzie, jachty a nawet domki letniskowe. Większość tego typu ładunków podlega pod transport ponadnormatywny i wymaga posiadania przez firmę transportową odpowiednich zezwoleń.
Zezwolenia niezbędne w transporcie ponadnormatywnym
Transport nietypowych, dużych ładunków wymaga posiadania przez przewoźnika odpowiedniego zezwolenia. Do 2012 roku na każdy nienormatywny przewóz trzeba było uzyskać odrębne zezwolenie. Na szczęście, po nowelizacji przepisów, wydawane są zezwolenia czasowe, których ważność wynosi maksymalnie 24 miesiące. Skrócił się też oczekiwania na decyzję - dziś zamyka się on zwykle w kilkunastu dniach. W zależności od kategorii dokumentu wydaje go zarządca dróg, GDDKiA lub prezydent miasta.
Kategorie zezwoleń
W poniższej tabelce znajdują się szczegółowe informacje na temat kategorii zezwoleń.
Warto dodać, że kategorie I i II dotyczą ładunków podzielnych, czyli takich, które można podzielić przy względnie niskich kosztach i bez dużego ryzyka powstania szkody.
Nowelizacja ustawy o ruchu drogowym wprowadziła także inne zmiany w obszarze transportu ponadgabarytowego. Wcześniej, za brak zezwolenia karany był jedynie przewoźnik. Dziś jest to także nadawca i odbiorca towaru, a czasem nawet spedytor.
Planowanie trasy w transporcie ponadnormatywnym
Zanim kierowca wyruszy w trasę z helikopterem czy domkiem letniskowym na naczepie, cała operacja musi zostać zaplanowana w najdrobniejszych szczegółach. Planując trasę przejazdu trzeba wziąć pod uwagę to, czy po drodze napotkamy na takie elementy jak:
- wąska droga
- zwężenia drogi
- ostre zakręty
- mosty
- wiadukty
- znaki i słupki
- ronda
- wysepki
Na całej trasie trzeba też przeanalizować dozwolony nacisk pojazdu na nawierzchnię. Wszystkie wymienione elementy mogą być dla kierowcy przewożącego gabaryty realną przeszkodą, często niemożliwą do pokonania. Dlatego osoba planująca trasę powinna podejść do swojego zadania niezwykle drobiazgowo. Jeśli nie uda jej się wytyczyć przejazdu, na którym nie występują tego typu przeszkody, będzie musiała zwrócić się do zarządcy dróg o pomoc w tymczasowym ich usunięciu.
Kto może prowadzić pojazd z ładunkiem ponadgabarytowym?
Do wykonywania tego rodzaju transportu nie są potrzebne dodatkowe uprawnienia dla kierowcy. Na pewno jednak nie są rekomendowani kierowcy z niewielkim stażem. Przewozy tego typu wymagają bowiem zdolności do długotrwałej koncentracji, opanowania, a także dobrego wyczucia odległości i przestrzeni. Kierowca ponadgabarytowy musi umieć radzić sobie ze stresem. Jeśli w trakcie jazdy pojawią się nieoczekiwane zdarzenia czy okoliczności, umiejętność zachowania zimnej krwi jest kluczowa.
Kiedy potrzebny jest pilot?
Nie w każdym transporcie ponadgabarytowym potrzebny jest pilot. Polskie przepisy dokładnie określają przy jakich warunkach niezbędna jest eksporta w postaci pojazdu pilotującego.
Jeśli pojazd przekracza którąkolwiek z poniższych wartości, musi mu towarzyszyć jeden pojazd pilotujący.
- długość pojazdu – 23 metry
- szerokość pojazdu – 3,2 metry
- wysokość pojazdu – 4,5 metry
- masa całkowita – 60 ton
W przypadku gdy pojazd przekracza poniższe wartości, niezbędna będzie już eksporta dwoma pojazdami pilotującymi (jeden z tyłu, drugi z przodu transportu ponadgabarytowego).
- długość pojazdu – 30 metrów
- szerokość pojazdu – 3,6 metry
- wysokość pojazdu – 4,7 metry
- masa całkowita – 80 ton
Kto może być pilotem transportu ponadgabarytowego?
Pilot nie musi posiadać prawa jazdy na ciężarówkę, wystarczy kategoria B. Obowiązkowe jest jednak odbycie szkolenia na kierowanie ruchem drogowym. Szkolenia takie organizowane są przez wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego.
Jeśli chodzi o wymagania dotyczące samego pojazdu pilotującego, to musi on być wyposażony w tablicę informacyjną z napisem „PILOT”. Obowiązkowe są też żółte światła błyskowe oraz urządzenia zapewniające łączność z pojazdem przewożącym ładunek.
Kiedy potrzebna jest eskorta policji?
Jeśli choć jeden z poniższym warunków dotyczy naszego transportu ponadgabarytowego, obowiązkowo musimy zapewnić eskortę policji.
- Szerokość jezdni wraz z poboczem pozostawionej dla przeciwnego kierunku ruchu na jezdni dwukierunkowej lub dla tego samego kierunku ruchu na jezdniach jednokierunkowych jest mniejsza niż 2,5 m
Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, gdy taki odcinek drogi jest bardzo krótki i zachowana jest dobra widoczność na drodze.
- Pojazd lub zespoły pojazdów z ładunkiem gabarytowym przekraczają długość 40 metrów
- Łączna długość pilotowanych pojazdów jest większa niż 120 m
Aby zorganizować pilotowanie przez policję, trzeba minimum 7 dni przez planowanym transportem zgłosić się do odpowiedniej jednostki. Jeśli trasa będzie przebiegać przez jedno lub maksymalnie dwa województwa, składamy stosowne zawiadomienie do Wojewódzkiego Komendanta Policji. Jeśli zaś transport przebiega przez więcej niż dwa województwa, składamy zawiadomienie do Komendanta Głównego Policji.
Ile kosztuje usługa transportu ponadnormatywnego?
Transport gabarytów nie należy do najtańszych. Widełki są tutaj bardzo szerokie – od kilkuset złotych do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. Na stronach przewoźników rzadko znajdziemy gotowe cenniki. Ostateczna wycena zależy bowiem od bardzo wielu czynników, dlatego usługi są wyceniane indywidualnie.
Co więc wpływa na cenę usługi transportu ponadgabarytowego? Po pierwsze - długość trasy. Ten czynnik nie różni się od transportu niegabarytowego. Zawsze ilość kilometrów do pokonana będzie mieć decydujący wpływ na wycenę. Istotne jest również to przez ile województw przebiega trasa. Jak wspominaliśmy wcześniej, od tego zależy do kogo będziemy składać wniosek o zezwolenie. Jeśli mówimy zaś o transporcie międzynarodowym, to w każdym kraju formalności wyglądają nieco inaczej. Przygotowując się do zagranicznego przejazdu, przewoźnik musi najpierw dokładnie zapoznać się z przepisami i zezwoleniami jakich wymaga dany kraj.
Drugim decydującym aspektem są przeszkody na trasie. To ile ich jest i w jaki sposób można sobie z nimi poradzić bardzo mocno wpływa na cenę usługi. Jeśli konieczne będzie np. tymczasowe zamknięcie drogi lub usunięcie znaku czy innego elementu infrastruktury, to musimy się liczyć z wyższymi kosztami.
I wreszcie kwestia pilotowania. Jeśli niezbędna jest eskorta jednego lub więcej pojazdów, cena transportu ponadgabarytowego znacząco pójdzie w górę.