Jazda bez karty kierowcy – w jakich przypadkach jest dozwolona?

Aktualizacja 28 luty 2023 r.

Po publikacji artykułu odezwało się do nas wielu kierowców i przewoźników, pytając o bardzo szczegółowe kwestie związane z jazdą bez karty kierowcy. Postanowiliśmy więc zwrócić się o pomoc do osoby, przed którą temat czasu pracy kierowcy nie ma żadnych tajemnic. Pytania od czytelników zadaliśmy Panu Pawłowi Miąsikowi, który przez 10 lat pracował w Wojewódzkim Inspektoracie Transportu Drogowego w Rzeszowie, również jako Naczelnik Wydziału Inspekcji. Poniżej znajdują się pytania wraz z odpowiedziami Pana Pawła.

Fragment tekstu, którego dotyczy pytanie:

Transport w całości po drogach niepublicznych
Chodzi o sytuacje, gdy pojazd w ogóle nie wjeżdża na drogi gminne. Przykładowo kierowca wjeżdża ciężarówką do lasu po drewno. Wyjeżdżając z lasu porusza się tylko po niepublicznych drogach (np. nieutwardzonych). W takim wypadku prowadzenie pojazdu w trybie out jest dozwolone.

Pytanie od czytelnika:

Przecież aby dojechać do lasu to trzeba jechać drogami publicznymi.

Odpowiedź eksperta:

W takiej sytuacji, nawet jeśli kierowca porusza się po drogach publicznych aby dojechać do lasu, można skorzystać z trybu out. W tachografie należy wówczas odnotować taką aktywność jako “Inny rodzaj pracy”.

Choć czas dojazdu do lasu oraz czas przebywania w nim nie są wliczane do czasu pracy kierowcy, to jednak podlegają pod przepisy związane z czasem pracy. Przykładowo, jeśli kierowca wyjeżdżając do lasu po drewno włącza tryb out, to czas, jaki spędza w pojeździe nie wlicza się do 4,5h dopuszczalnego, ciągłego prowadzenia pojazdu, po którym należy zrobić przerwę. Niemniej jednak, moment, gdy kierowca wyjeżdża z bazy kierując się do lasu, to moment rozpoczęcia doby pracowniczej. Trzeba to wziąć pod uwagę planując w danym dniu inne rodzaje aktywności jako kierowca (np. prowadzenie pojazdu w normalnym trybie).

Pytanie od czytelnika:

Czy jadąc do warsztatu mogę zastosować tryb out? Chodzi o czas gdy wyjeżdżam z bazy do warsztatu, ale nie przewożę w tym czasie żadnego towaru.

Odpowiedź eksperta:

Kierowca udający się do warsztatu może skorzystać z trybu out. Trzeba tylko pamiętać, aby czas dojazdu do warsztatu został oznaczony w tachografie jako “Inny rodzaj pracy”. Obowiązuje tutaj podobna zasada jak przy dojeździe do lasu. Choć sam moment dojazdu do warsztatu nie wlicza się do 4,5 godzinnej nieprzerwanej jazdy kierowcy, to jednak wlicza się do doby pracowniczej. Pamiętajmy też o fakturze za usługi serwisowe, tak, żebyśmy mogli bez problemu udowodnić, że wizyta w warsztacie faktycznie się odbyła.

Pytanie od czytelnika:

Czy pracownik warsztatu musi posiadać kartę kierowcy aby wykonać próbną jazdę? (np. żeby sprawdzić czy usunął usterkę)

Odpowiedź eksperta:

Nie, pracownik warsztatu wykonujący serwisową jazdę próbną nie musi posiadać karty kierowcy.

Pytanie od czytelnika:

W rozporządzeniu 561/2006 art. 3 mamy podpunkt, według którego rozporządzenie o czasie pracy kierowców nie ma zastosowania jeśli prowadzimy pojazd lub zespół pojazdów o dmc do 7,5 tony wykonujący przewóz niehandlowy. Co Waszym zdaniem jest przewozem niehandlowym?

Odpowiedź eksperta:

We wspomnianym rozporządzeniu są wyszczególnione dwie sytuacje, w których możemy uznać przewóz za niehandlowy i skorzystać z trybu out. Obydwie sytuacje dotyczą tylko i wyłącznie pojazdów o dmc od 3,5 do 7,5 tony.

Pierwszy przypadek opisany jest w podpunkcie aa i dotyczy kierowców, którzy przewożą materiały niezbędne do swojej pracy. Może to być na przykład murarz, brukarz czy dekarz, który posiada uprawnienia do kierowania pojazdem do 7,5 tony, ale nie wykonuje zawodu kierowcy (np. nie ma licencji na wykonywanie tego zawodu, transport nie jest jego źródłem zarobku).

Innymi słowy - prowadzenie ciężarówki nie jest głównym zajęciem takiego kierowcy, a pojazd służy mu tylko do transportu określonych, niezbędnych do pracy materiałów. Ważny szczegół - taki transport może się odbywać maksymalnie do 100 kilometrów od bazy firmy.

Drugi przypadek dotyczy kierowców, którzy przewożą materiały do użytku prywatnego. Przykładowo, są w trakcie budowy domu i transportują piasek, który będzie użyty na tej budowie. Taki typ przejazdu również jest uznawany za niehandlowy i podlega pod tryb out.

Fragment tekstu, którego dotyczy pytanie:

Transport odpadów komunalnych

Jest to jeden ze specyficznych transportów, które ustawodawca wyłączył z obowiązku rejestrowania tachografem. Pamiętajmy jednak, że jeśli firma świadcząca tego typu usługi zdecyduje się na demontaż tachografu, to nie będzie mogła już wykonywać tym pojazdem przewozu innych towarów, podlegających pod rejestrowanie aktywności kierowcy.

Pytanie od czytelnika:

A transport nie “śmierciarką” tylko pojazdem z kontenerem typu hakowiec też nie podlega pod tacho? A co z pojazdem specjalnym jak piaskarka? Też można jeździć na out?

Odpowiedź eksperta:

Przepisy nie precyzują jakiego rodzaju pojazdu można używać do transportu odpadów komunalnych. Kluczowe jest tutaj to, aby były to odpady z gospodarstw domowych a nie z firm. Jeśli więc pojazd z kontenerem typu hakowiec czy też pługopiaskarka transportują odpady z gospodarstw domowych to można używać trybu out. Jeśli są to odpady z firm, to tryb out nie ma zastosowania.

Pytanie od czytelnika:

A jak mam uprawnienia i jeżdżę ciężarówką dla zabawy (zamiast osobówką). Mogę jeździć bez karty czy nie?

Odpowiedź eksperta:

Jak wspominaliśmy wyżej, pojazdy o dmc do 7,5 tony wykonujące niehandlowy przewóz rzeczy mogą jeździć na oucie. Jazda w celach rozrywkowych będzie w tym przypadku przewozem niehandlowym. Jeśli więc pojazd, którym poruszamy się na zabawy (nie w celach zarobkowych) nie przekracza 7,5 tony to możemy jeździć bez karty kierowcy.

Karta kierowcy to jeden z podstawowych dokumentów, jakie musi posiadać kierowca pojazdów ciężarowych. Dzięki karcie umieszczonej w tachografie, wszystkie aktywności związane z jazdą oraz odpoczynkiem kierowcy są rejestrowane i przypisane do konkretnej osoby. Kartę musi obowiązkowo posiadać kierowca, który prowadzi pojazdy powyżej 3,5 tony. Od lipca 2026 r. rejestrowane tachografem będą musiały być też pojazdy powyżej 2,5 tony. Póki co, tak zwani busiarze mają jeszcze kilka lat na przygotowanie się do nadchodzących zmian. Jeśli zaś chodzi o pojazdy ciężarowe, to istnieje kilka wyjątkowych sytuacji, gdy praca kierowcy może nie być rejestrowana tachografem. Mamy wtedy do czynienia z trybem out. Na czym dokładnie on polega i kiedy można z niego skorzystać? Wyjaśniamy w artykule.

Poniżej artykuł opublikowany w styczniu 2023 r.

Kiedy dozwolona jest jazda bez tachografu

Z trybem out mamy do czynienia wtedy, gdy pojazd zostaje wyłączony z przepisów dotyczących przewozu drogowego rzeczy lub osób. Kierowca jadący w takim trybie nie musi rejestrować swojej aktywności za pomocą tachografu. Nie obowiązują go więc ograniczenia związane z czasem jazdy oraz odpoczynku. Kiedy dozwolona jest jazda bez tachografu?

• Transport odpadów komunalnych

Jest to jeden ze specyficznych transportów, które ustawodawca wyłączył z obowiązku rejestrowania tachografem. Pamiętajmy jednak, że jeśli firma świadcząca tego typu usługi zdecyduje się na demontaż tachografu, to nie będzie mogła już wykonywać tym pojazdem przewozu innych towarów, podlegających pod rejestrowanie aktywności kierowcy.

• Przewóz płodów rolnych

Ten specyficzny rodzaj transportu również nie wymaga włączenia w pojeździe urządzenia rejestrującego pracę kierowcy.

• Transport w całości po drogach niepublicznych

Chodzi o sytuacje, gdy pojazd w ogóle nie wjeżdża na drogi gminne. Przykładowo kierowca wjeżdża ciężarówką do lasu po drewno. Wyjeżdżając z lasu porusza się tylko po niepublicznych drogach (np. nieutwardzonych). W takim wypadku prowadzenie pojazdu w trybie out jest dozwolone.

• Przejazd nowymi pojazdami

Kupując nowy ciągnik siodłowy możemy przemieszczać się nim bez włączonego tachografu. Ale uwaga – przez nowy ciągnik rozumiemy taki, który nigdy nie był zarejestrowany!

• Przejazd służb porządkowych

Wszelkie sytuacje, gdy ciężarówka jest wykorzystywana na przykład do usuwania skutków klęsk żywiołowych pozwalają na włączenie trybu out w tachografie. Oczywiście pojazdy służb takich jak straż pożarna, policja czy karetka również nie mają obowiązku używania tachografu.

• Transport na małych wyspach

Ciekawostka dla kierowców wybierających się na bardzo małe wyspy. Ciężarówki poruszające się po wyspach o powierzchni nie większej niż 2400 km2 również mogą korzystać z trybu out lub z wyłączonego tachografu.

Kiedy jazda bez karty kierowcy jest nielegalna?

Dość często spotykanym wśród przedsiębiorców mitem jest to, że powrót do bazy na pusto pozwala na zastosowanie trybu out. Jest to nieprawda. Wracając do bazy, niezależnie od tego, czy wieziemy towar czy nie, w dalszym ciągu wykonujemy pracę zarobkową w transporcie drogowym. A taka praca musi być obowiązkowo rejestrowana tachografem.

Zagubienie, kradzież lub uszkodzenie karty kierowcy

Karta kierowcy, podobnie jak każdy fizyczny a nie wirtualny dokument, może ulec uszkodzeniu. Możemy go też zgubić albo może się dostać w niepowołane ręce. Co w takiej sytuacji? Po pierwsze, musimy jak najszybciej wystąpić z wnioskiem o duplikat karty. Dlaczego? Od momentu zaistnienia sytuacji, w wyniku której straciliśmy możliwość korzystania z karty możemy poruszać się pojazdem przez kolejnych 15 dni. Po tym czasie musimy wrócić na bazę i nie mamy możliwości wykonywania pracy zarobkowej, aż do momentu otrzymania duplikatu karty. Dlatego tak ważne jest niezwłoczne wysłanie wniosku do Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych. Możemy to zrobić tradycyjną pocztą, jednak opcja online będzie w takim wypadku znacznie szybsza i wygodniejsza. Jeśli podejrzewamy, że karta została skradziona, musimy dodatkowo zgłosić sprawę na policję. W ciągu kolejnych 15 dni, jeśli nadal poruszamy się pojazdem, powinniśmy mieć przy sobie kopię wniosku wysłanego do PWPW oraz, w przypadku kradzieży karty, potwierdzenie zgłoszenia sprawy na policję. Są to niezbędne dokumenty, aby w razie kontroli nie otrzymać mandatu. Pamiętajmy też, że jeśli jeździmy poza granicami kraju, kopię wniosku i zaświadczenie z policji powinniśmy mieć przetłumaczone na języki urzędowe państw po których będziemy się poruszać.

Druga rzecz, o której nie możemy zapominać w ciągu tych 15 dni to manualne wydruki z tachografu. Jak je wykonać? Wyjaśniamy poniżej.

Jazda bez karty jak opisać wydruk

Jeżdżąc bez karty w tachografie, kierowca jest zobowiązany dokumentować każdy dzień pracy w formie wydruku z tachografu.

Pierwszy wydruk wykonujemy rozpoczynając pracę, drugi kończąc ją.

Na wydruku podsumowującym dzień pracy muszą się znaleźć wszystkie informacje na temat godzin jazdy i odpoczynku, zarejestrowanej prędkości pojazdu oraz wszelkich zdarzeń, jakie miały miejsce w trakcie jazdy.

Na odwrocie wydruku z rozpoczęcia dnia pracy oraz na odwrocie wydruku z jej zakończenia kierowca musi umieścić ręcznie swoje dane: imię i nazwisko, numer swojej karty kierowcy, numer prawa jazdy. Każdy taki wydruk musi zostać własnoręcznie przez kierowcę podpisany.

Wydruki wykonujemy przez cały okres jazdy bez karty kierowcy, czyli maksymalnie przez 15 dni.

Jak włączyć out w tachografie

Włączenie trybu out w tachografie cyfrowym jest bardzo proste. Wystarczy za pomocą przycisku na urządzeniu wybrać opcję Out start. Z kolei aby zakończyć pracę w tym trybie, wybieramy opcję Koniec Out.

Twoja firma wydaje dużo na paliwo i chciałbyś obniżyć te koszty?

Z kartą flotową E100 zatankujesz bezgotówkowo i tam, gdzie jest najtaniej!

Przetestuj kartę paliwową bezpłatnie i zobacz jakie oszczędności może przynieść Twojej firmie.