Czym jest biopaliwo i biodiesel? Do jakich silników można ich używać?
Spis treści
Chociaż przyszłość transportu najpewniej związana jest z alternatywnymi źródłami energii takimi jak wodór czy prąd elektryczny, to w tym momencie wciąż najwięcej samochodów ciężarowych na europejskich drogach zasilanych jest paliwami konwencjonalnymi. Wyśrubowane normy emisji spalin zmuszają jednak producentów, aby dostosować produkowane pojazdy czy paliwa do wytycznych rządzących. Z jednej strony pojawiają się więc ekologiczne silniki i dodatkowe filtry oczyszczające spaliny, a z drugiej biopaliwo. Co warto o nim wiedzieć? Czy rzeczywiście działa szkodliwie na jednostkę napędową? Sprawdźmy!
Biopaliwo od lat budzi kontrowersje, ze względu na skład czy zastosowanie w transporcie. Dla jednych jest to sposób na uniezależnienie się od produkcji ropy naftowej, a także alternatywne i ekologiczne paliwo. Inni twierdzą, że tego typu źródło energii wyniszcza gospodarkę (przez rosnące wraz z produkcją biokomponentów ceny żywności), silniki i wręcz pogarsza stan środowiska na świecie. Warto wyjaśnić więc czym naprawdę jest biopaliwo i biodiesel, oraz jaki jest jego wpływ na współczesny transport.
Czym jest biopaliwo?
Biopaliwo to specjalny rodzaj paliwa, produkowany z tzw. biomasy. Do biomasy możemy zaliczyć odpady pochodzenia roślinnego, którego źródłem jest produkcja rolna lub leśna, a także niektóre składniki odzwierzęce. Niekiedy paliwo pochodzenia naturalnego może mieć źródło gazowe czy alkohol. Jest alternatywą dla tzw. paliw kopalnianych czy płynnych, jak ropa. Wykorzystanie biopaliw jest dość szerokie. To źródło cieplne, służące do ogrzewania budynków, a także sposób na zasilanie energetyczne jednostek napędowych.
Jeżeli chodzi o produkcję biopaliwa do silników, to wykorzystuje się do tego najczęściej olej rzepakowy, etanol, algi i glony, a także gliceryny. Warto podkreślić, że biokomponenty muszą stanowić obowiązkowy skład przynajmniej 5% zawartości w litrze benzyny i 7% w litrze oleju napędowego. Dotyczy to wszystkich paliw sprzedawanych na terenie Unii Europejskiej (w tym także w Polsce).
Jakie są rodzaje biopaliw?
Zacznijmy od tego, że paliwa robione z biomasy dzielą się na stałe, ciekłe i gazowe. Do grupy biopaliw stałych zaliczymy między innymi pellet, drewno, brykiet czy siano. Służą one do ocieplania budynków (najczęściej domów jednorodzinnych lub wielorodzinnych) i produkcji prądu. Biogazy mogą być pochodzenia roślinnego (np. gaz drzewny) lub zwierzęcego (jego źródłem jest m.in. obornik). Służą one do generowania ciepła czy zasilania silników w generatorach prądu. Ciekłe paliwa produkuje się przy użyciu różnego rodzaju alkoholi i można je wykorzystać do pracy silników spalinowych. Wyróżniamy dwa główne typy biopaliw. Są to:
- biodiesel - to najczęściej przetworzony olej roślinny (zwykle rzepakowy). Używany jest do napędzania jednostek wysokoprężnych;
- biobenzyna - benzyna tworzona z biomasy tworzonej np. z glonów. Oznaczona jest symbolem BG100. Może zasilać każdy silnik benzynowy. Typem biobenzyny jest bioetanol, który oznaczony jest symbolem E100. Powstaje na skutek fermentacji roślin i może zastąpić tradycyjną benzynę.
Wraz z rozwojem produkcji paliw ekologicznych, zmieniał się ich sposób produkcji. Paliwa pierwszej generacji były tworzone z cukrów, skrobi i olejów. Druga generacja miała już ulepszony skład (np. przez biowodór czy etanol celulozowy). Biopaliwo trzeciej generacji tworzone jest z glonów i mikroorganizmów.
Biodiesel - do jakich silników jest przeznaczony?
Przez wiele lat producenci samochodów i zwolennicy biopaliw dyskutowali na temat wykorzystania biomasy w produkcji paliw płynnych. Dotyczyło to szczególnie diesli, gdyż silniki wysokoprężne znacznie zatruwały środowisko. Początkowo obawiano się jednak, że nie każda jednostka napędowa poradzi sobie ze spalaniem biodiesla, a wytrącający się osad szybko zniszczy silnik. Dziś jest pod tym względem inaczej. Rozwój technologii sprawił, że biodiesel jest przeznaczony do zasilania silników wysokoprężnych w pojazdach osobowych i ciężarowych, które nie wymagają wcześniejszych przeróbek. Zdecydowana większość jednostek napędowych spełniających współczesne normy spalin może być zasilana paliwem pochodzenia naturalnego.
Nowa ustawa o biopaliwach - co warto o niej wiedzieć?
Kwestię biopaliw w Polsce uregulowała ustawa z dnia 2 października 2003 roku o biokomponentach stosowanych w paliwach ciekłych i biopaliwach ciekłych. Nałożyła ona na producentów obowiązek dodawania biokomponentów do benzyny i oleju napędowego. 2 sierpnia 2022 przyjęto nowelizację tej ustawy. Wymagała tego sytuacja geopolityczna i uregulowanie zapotrzebowania na paliwa w Polsce.
Co wynika z aktualnego dokumentu? Jak czytamy na stronie gov.pl - obligatoryjny blending dla oleju napędowego zostanie obniżony do poziomu 5,2%. Oznacza to, że zawartość biokomponentów w paliwach będzie niższa. Kolejne kwestie wynikające z ustawy to między innymi:
- dłuższa możliwość korzystania ze współczynnika redukcyjnego. Ustawodawca określił go na poziomie 0,82.
- Wyższy będzie limit wykorzystania biowęglowodorów ciekłych przy realizacji NCW (narodowy cel wskaźnikowy) - od teraz wyniesie on 0,9%.
- zmieniony będzie limit wykorzystania niektórych biokomponentów. Osiągnie on 0,5%.
Wiadomo, że obniży to zapotrzebowanie na biokomponenty w kraju i zmniejszy zakres stosowania biopaliw. Warto podkreślić, że nowe rozwiązania wejdą w życie 1 stycznia 2023 roku.
Czy biopaliwo jest szkodliwe dla silnika?
Wiemy już, że biobenzyna i biodiesel są obowiązkowym składnikiem konwencjonalnych paliw, sprzedawanych na stacjach benzynowych. Czy stanowi to zagrożenie dla silników samochodów, np. ciężarówek? Odpowiedź nie jest jednoznaczna. Podczas spalania się biomasy wytwarza się większa ilość sadzy, która może zapychać m.in. filtr cząstek stałych. Producenci obeszli to ryzyko, montując dodatkowy wtrysk paliwa. Ten niestety przekłada się na większe zużycie energetycznego surowca i niszczenie oleju, gdyż nadmiar biokomponentów trafia do miski olejowej.
Mimo to, na przestrzeni lat tworzone są silniki, które dużo lepiej reagują na biokomponenty, a ich stosowanie w normach narzuconych przez organy unijne i państwowe nie wpływa znacząco na przebieg auta. Chociaż aktualnie jazda na czystym biopaliwie mogłaby zakończyć się unieruchomieniem jednostki napędowej, to eksperci przewidują, że za 15 lat biodiesel czy biobenzyna będą stanowić główny składnik surowca energetycznego sprzedawanego na stacjach i to bez szkody dla silnika.
Ile kosztuje biopaliwo (w tym biodiesel) i gdzie można je kupić?
Biopaliwo takie jak biodiesel można bez problemu kupić na standardowych stacjach benzynowych. Skład mieszanki paliwowej oznaczony jest odpowiednimi symbolami. Możemy zakupić niekiedy produkt o większej lub mniejszej zawartości biokomponentów.
Jaki jest koszt wyprodukowania biopaliwa? Szacuje się, że litr produktu energetycznego kosztuje od 2,50 do 2,70 złotych. Biorąc pod uwagę aktualne ceny oleju napędowego czy benzyny na stacjach benzynowych, paliwa "bio" są zdecydowanie tańsze. Im większy będzie ich wkład procentowy, tym mniej zapłacimy za litr podczas tankowania.
Warto podkreślić też, że biopaliwo (w tym biodiesel) można przygotować samodzielnie, używając do tego zakupionego oleju rzepakowego czy innych komponentów. Z takiego rozwiązania często korzystają m.in. rolnicy.
Wady i zalety biopaliw
Jakie są zalety stosowania biopaliw? Przede wszystkim obniżają one zapotrzebowanie na ropę naftową. Dzięki temu cena za litr diesla na stacjach benzynowych jest niższa i nie ma ryzyka, że zabraknie surowca. Do innych zalet biopaliwa możemy zaliczyć również niższą szkodliwość dla środowiska (np. biodiesel jest o 30% mniej trujący niż klasyczny olej napędowy). Mniejsza emisja dwutlenku węgla i siarki to główny powód dla których paliwa biologiczne są bardziej ekologiczne od standardowych.
Używanie biopaliw pozytywnie wpływa na rolnictwo. Niewykorzystywane zboże przerabiane jest bowiem na biomasę energetyczną. To przekłada się też na stan gospodarki krajowej.
Do wad biopaliwa możemy zaliczyć degradacyjny wpływ na jednostki napędowe (co jednak zmienia się na przestrzeni lat). Problemem są także rosnące ceny żywności. Rolnicy będą podwyższać ceny zbóż ze względu na rosnące zapotrzebowanie, a przez to ich wykorzystywanie przy produkcji jedzenia stanie się mniej opłacalne. Na pewno uderzy więc to w portfel zwykłego konsumenta.
Niektóre badania pokazują również, że biopaliwa nie są tak efektywne jak produkt pochodzenia kopalnianego. Oznacza to, że do przejechania 100 kilometrów potrzeba więcej biodiesla niż w przypadku zwykłego oleju napędowego.
Mimo to, udział biopaliw w transporcie na pewno będzie cały czas rósł. Póki producenci aut nie rozwiążą kwestii taniego dostępu do alternatywnych źródeł energii, a pojazdy zasilane wodorem lub prądem nie staną się tańsze, nie ma innej możliwości obniżenia emisji gazów szkodliwych dla środowiska. To o tyle istotne, że jest to kwestia priorytetowa dla organów Unii Europejskiej.
Twoja firma wydaje dużo na paliwo i chciałbyś obniżyć te koszty?
Z kartą paliwową dla firm E100 zatankujesz bezgotówkowo i tam, gdzie jest najtaniej!
Przetestuj kartę paliwową dla firm bezpłatnie i zobacz jakie oszczędności mogą przynieść Twojej firmie.
