Unia Europejska wydała wytyczne dotyczące swobodnego przemieszczania się niektórych pracowników podczas pandemii
Kryzys wywołany Covid-19 doprowadził do wprowadzenia bezprecedensowych środków w państwach członkowskich UE, w tym do ponownych kontroli na ich wewnętrznych granicach. Właśnie dlatego w instrukcji dotyczącej sposobów zarządzania granicami w celu ochrony zdrowia i zapewnienia dostępu do towarów i podstawowych usług, określone zostały zasady kompleksowego podejścia do skutecznego zarządzania granicami w celu ochrony zdrowia publicznego przy jednoczesnym zachowaniu w całości rynku krajowego.
Chociaż ograniczenia prawa do swobodnego przemieszczania się pracowników mogą być uzasadnione polityką państwa, względami bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego, powinny być one niezbędne, proporcjonalne i oparte na kryteriach obiektywnych i niedyskryminujących.
Straż graniczna, niektórzy pracownicy, w tym także pracownicy sezonowi często mieszkają w innym kraju, niż pracują. Wielu z nich odgrywa istotną rolę dla przyjmujących ich państw członkowskich, na przykład dla systemu opieki zdrowotnej, świadczenia innych ważnych usług, w tym montażu i konserwacji sprzętu medycznego lub zapewnienia dostaw towarów. Dlatego kluczowe znaczenie ma tutaj skoordynowane podejście na szczeblu Unii Europejskiej, mające na celu zapewnienie tym pracownikom możliwość przekraczania granic wewnętrznych.
Jednocześnie państwa członkowskie powinny tak samo traktować osoby prowadzące własną działalność gospodarczą, które wykonują najważniejsze zawody wymienione w niniejszej instrukcji:
1. W niektórych częściach UE, w szczególności w regionach przygranicznych, straż graniczna zajmuje się bardzo istotnymi działaniami, w przypadku których niezbędne jest niezakłócone przemieszczanie się przez granice. Ograniczenia wprowadzone przez państwa członkowskie dotyczące przekraczania ich granic mogą prowadzić do dodatkowych trudności, a nawet utrudniać walkę z kryzysem Covid-19.
Utrzymanie swobodnego przepływu wszystkich pracowników w kluczowych zawodach, zarówno pracowników przygranicznych jak i pracowników delegowanych, ma zasadnicze znaczenie. Państwa członkowskie powinny umożliwić pracownikom wjazd na terytorium przyjmującego państwa członkowskiego i nieograniczony dostęp do ich miejsca pracy, zwłaszcza jeżeli wykonują oni jeden z następujących zawodów:
— Personel ochrony zdrowia, w tym personel paramedyczny;
— Pracownicy opieki osobistej w usługach zdrowotnych, w tym pracownicy opieki nad dziećmi, osobami niepełnosprawnymi i osobami starszymi;
— Naukowcy w przemyśle związanym ze zdrowiem;
— Pracownicy w przemyśle farmaceutycznym i sektorze wyrobów medycznych;
— Pracownicy zaangażowani w dostawę towarów, zwłaszcza w łańcuch dostaw leków, materiałów medycznych, wyrobów medycznych i środków ochrony indywidualnej, w tym w ich montaż i konserwację;
— Specjaliści do spraw technologii informacyjno-komunikacyjnych;
— Technicy do spraw technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz pozostali technicy zajmujący się podstawową konserwacją sprzętu;
— Specjaliści z zakresu inżynierii, tacy jak technicy energetycy, inżynierowie i technicy elektrycy;
— Osoby pracujące nad infrastrukturą krytyczną i nad inną infrastrukturą podstawową;
— Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych (w tym technicy elektrowni wodnych);
— Pracownicy usług ochrony;
— Strażacy/policjanci/strażnicy więzienni/pracownicy ochrony mienia i osób/personel zajmujący się ochroną ludności;
— Pracownicy zajmujący się produkcją żywności i przetwórstwem spożywczym oraz pokrewni robotnicy przemysłowi i pracownicy obsługi;
— Operatorzy maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego i pokrewni (w tym operator produkcji żywności);
— Kierowcy samochodów osobowych, dostawczych i motocykli (9), kierowcy samochodów ciężarowych, kierowcy autobusów i motorniczowie tramwajów oraz kierowcy karetek, w tym kierowcy świadczący pomoc w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności oraz kierowcy transportujący repatriowanych z innego państwa członkowskiego do miejsca pochodzenia;
— Piloci linii lotniczych;
— Maszyniści, inspektorzy wagonów, personel techniczny warsztatów obsługi, jak również personel zarządczy infrastruktury uczestniczący w zarządzaniu ruchem i alokacji zdolności przepustowej;
— Pracownicy żeglugi morskiej i śródlądowej;
— Rybacy;
— Personel instytucji publicznych, w tym organizacji międzynarodowych, pełniący funkcję krytyczną.
2. Komisja wzywa państwa członkowskie do ustanowienia specjalnych, nieuciążliwych i szybkich procedur dotyczących przejść granicznych, uwzględniających regularne przemieszczanie się pracowników przygranicznych i delegowanych. Można to zrobić, w stosownych przypadkach, za pomocą na przykład pasów ruchu lub specjalnych naklejek dla takich pracowników, uznawanych przez sąsiednie państwa członkowskie, w celu ułatwienia im dostępu do terytorium państwa, na którym są zatrudnieni. Komisja skonsultuje się również w trybie pilnym z Komitetem Technicznym ds. Swobodnego Przepływu Pracowników w celu określenia najlepszych praktyk, które mogą zostać rozszerzone na wszystkie państwa członkowskie, co umożliwi tym pracownikom wykonywanie ich kluczowych zawodów bez zbędnych przeszkód.
3. Badanie lekarskie pracowników przygranicznych i delegowanych muszą być przeprowadzane w takich samych warunkach, jak w przypadku obywateli danego państwa wykonujących te same zawody.
W celu zapewnienia płynności ruchu wyrywkowe kontrola mogą być przeprowadzane przed lub za granicą, w zależności od dostępnej infrastruktury. Państwa członkowskie powinny koordynować między sobą swoje działania i przeprowadzać wyrywkowe kontrole sanitarne tylko po jednej stronie granicy, aby uniknąć powielania działań i wydłużania czasu oczekiwania. Kontrole nie powinny wymagać od pracowników opuszczania pojazdów i zasadniczo powinny opierać się na elektronicznych pomiarach temperatury ciała.
Pomiary temperatury ciała pracowników zwykle nie powinny być przeprowadzane więcej niż trzy razy w ciągu jednego dnia. Jeżeli pracownik ma gorączkę i służby graniczne uważają, że nie wolno mu kontynuować podróży, pracownik powinien mieć dostęp do odpowiedniej opieki medycznej na takich samych warunkach jak obywatele państwa członkowskiego, w którym jest zatrudniony.
4. Państwa członkowskie powinny zezwolić pracownikom przygranicznym i delegowanym na przekraczanie granic służbowo, jeżeli praca w danym sektorze jest nadal dozwolona w przyjmującym państwie członkowskim.
Niektóre sektory gospodarki, w szczególności sektor rolny, w wielu państwach członkowskich jest w znacznym stopniu uzależniony od pracowników sezonowych z innych państw członkowskich. W celu zaradzenia niedoborom siły roboczej w tych sektorach w wyniku kryzysu, państwa członkowskie powinny wymieniać się informacjami na temat ich różnych potrzeb, na przykład za pośrednictwem kanałów Komitetu Technicznego ds. Swobodnego Przepływu Pracowników. Należy pamiętać, że w pewnych okolicznościach pracownicy sezonowi w rolnictwie pełnią kluczowe funkcje przy zbiorach, sadzeniu czy pielęgnacji upraw. W takiej sytuacji państwa członkowskie powinny traktować tych pracowników w taki sam sposób, jak pracowników wykonujących zawody o krytycznym znaczeniu, wymienione wyżej. Państwa członkowskie powinny zezwolić takim pracownikom na przekraczanie granic w celu podjęcia pracy, jeżeli praca w danym sektorze jest nadal dozwolona w przyjmującym państwie członkowskim.
Komisja wzywa państwa członkowskie do ustalenia konkretnych procedur w celu zapewnienia bezproblemowego przemieszczania się takim pracownikom, a także wykorzysta Komitet Techniczny ds. Swobodnego Przepływu Pracowników w celu określenia najlepszych praktyk, które mogą zostać rozszerzone na wszystkie państwa członkowskie, aby umożliwić tym pracownikom wykonywanie ich kluczowych zawodów bez zbędnych przeszkód.
Oficjalny Dziennik Urządowy Unii Europejskiej
